Samenleving

Om de ware tol van de covid-19-epidemie in te schat­ten, telt niet alleen het aantal doden. Het is belangrijker om naar het ruimere plaatje te kijken en na te gaan hoe­­veel levensjaren verloren gaan. Dat zijn er immers veel meer dan vaak wordt aangenomen. Een Brits onderzoek aan universiteiten van Glasgow en Edinburgh spitst zich hier op toe.

Criticasters vragen zich af of al die zwakke en hele oude coronapatiënten wel gered moeten worden. "We zijn 80-plussers aan het redden die te dik zijn en gerookt hebben. Hoeveel economische schade is ons het redden waard van mensen die waarschijnlijk daarna binnen twee jaar waren doodgegaan?", stelde de Nederlandse journalist Jort Kelder het vorige maand cru op radiozender Omrop Fryslân.

Maar klopt het wel dat een doorsnee covid-19-dode eigenlijk nog maar een paar jaar te leven had? Onderzoekers aan de universiteiten van Glasgow en Edinburgh beten zich vast in deze opvallende stelling. Intussen hebben ze een eerste inschatting gemaakt van het aantal verloren levensjaren per covid-19-overledene. Dat is sowieso een theoretische oefening. Iemand kan immers maar één keer doodgaan, je weet dus nooit hoelang hij of zij nog geleefd had als hij niet aan covid-19 was overleden.

Hoeveel extra levensjaren leverden de strenge coronamaatregelen ons op?
De vraag is hoeveel levensjaren er dankzij maatregelen gered worden en hoe zwaar de impact van die maatregelen is, want die veroorzaken óók verloren levensjaren. Maar een inschatting op basis van de gemiddelde levensverwachting kan wel. Daarbij wordt rekening gehouden met de leeftijd en onderliggende aandoeningen. De onderzoekers maakten gebruik van een gedetailleerde Italiaanse dataset, die ze koppelden aan de levensverwachting van Britten met gelijkaardige profielen. Hun conclusie: voor iedere man die aan covid-19 overlijdt, gaan er 13 levensjaren verloren. Voor vrouwen is dat 11 jaar.

'Voor iedere man die aan covid-19 overlijdt, gaan er 13 levensjaren verloren. Voor vrouwen is dat 11 jaar'                                                     Dat lijkt veel gezien de hoge leeftijd van covid-19-doden. In Italië is de gemiddelde leeftijd van een covid-19-dode 80 jaar. 60 procent had al drie of meer aandoeningen. Een gezonde 80-plusser heeft nog gemiddeld 11 jaar voor de boeg, blijkt uit de Britse cijfers. Met meerdere onderliggende aandoeningen valt de levensverwachting terug tot minder dan twee. Het gaat echter om een veronderstelling met verschillende variabelen in het spel die per persoon sterk kunnen verschillen.

Voor beleidsmakers is de berekening van het aantal verloren levensjaren belangrijk om de juiste keuzes te kunnen maken. De vraag is hoeveel (gezonde) levensjaren er dankzij maatregelen gered worden die anders verloren waren gegaan, en hoe zwaar de impact van de maatregelen is. De anti-coronamaatregelen hebben niet alleen een grote economische kostprijs, maar veroorzaken óók verloren levensjaren. Mensen stellen noodzakelijke zorg uit en een lockdown kan alcoholmisbruik, depressie, huishoudelijk geweld en zelfmoorden veroorzaken.

(Skwadra by Tagtik/Picture: Unsplash)